Παιδί και διαδίκτυο

Το διαδίκτυο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής των νέων. Είναι το μόνο άναρχο και πιο δημοκρατικό μέσο που υπάρχει. Είναι ένας ψηφιακός κόσμος που μπορείς να κάνεις τα πάντα. Μια προσομοίωση της πραγματικότητας που κρύβει πολλούς κινδύνους και ιδιαίτερα για τα παιδιά.

	Για τα παιδιά το Internet αποτελεί μοναδικό και αναπόσπαστο τρόπο της καθημερινής ζωής για επικοινωνία με φίλους, αναζήτηση υλικού για σχολικές εργασίες ή ακόμα αγορές όπως μουσική, βιβλία και παιχνίδια. Τα παιδιά μεγαλώνουν, με το Internet να αποτελεί κομμάτι της ζωής τους, καθώς το χρησιμοποιούν στο σπίτι, με τους φίλους, στο σχολείο, εξερευνώντας την πληθώρα δυνατοτήτων που προσφέρει. Επίσης, το Internet αποτελεί πλέον πολύ σημαντικό εργαλείο για επικοινωνία, πληροφόρηση, διασκέδαση και αγορές και συμμετέχει στην ένταξη των παιδιών στη σημερινή κοινωνία. Τα περισσότερα σχολεία παρέχουν σύνδεση με το Internet και όταν το παιδί σας περάσει στην ανώτερη εκπαίδευση ή στην εργασία θα είναι σχεδόν απαραίτητο να είναι χρήστης των υπολογιστών και του Internet, καθώς και να έχει γνώση αυτών. Το πλέον σημαντικό είναι να ενημερώνετε τα παιδιά σας για τη χρήση του Internet, να κατανοούν ότι έχετε την εμπειρία να τα κατευθύνετε σωστά και να τους παρέχετε πολύτιμες συμβουλές προστασίας. Για την πλειοψηφία των παιδιών, η χρήση του Internet θεωρείται απόλυτα ασφαλής και διασκεδαστική. Αλλά δυστυχώς τίποτα στη ζωή δεν είναι «απόλυτα» ασφαλές για πάντα και το Internet δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Όπως και στην ζωή μας, έτσι και στο Internet πρέπει να λαμβάνουμε προφυλάξεις την ασφάλεια την δική μας και της οικογενείας μας. Στη σημερινή εποχή, τα παιδιά εισέρχονται στον κόσμο του Internet από πολύ μικρή ηλικία και από διάφορα μέρη τα οποία περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: · Σχολείο: οι υπολογιστές υπάρχουν πλέον σχεδόν σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος. · Σπίτι: αρκετά νοικοκυριά πλέον διαθέτουν προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πρόσβαση στο Internet. · Φίλοι: εάν το παιδί σας δεν διαθέτει από το σπίτι πρόσβαση στο Internet, είναι πολύ πιθανό να έχει κάποιος από τους φίλους του. · Βιβλιοθήκες: οι βιβλιοθήκες παρέχουν πρόσβαση στο Internet για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. · Δημόσια σημεία πρόσβασης: δημόσια σημεία όπου τα μέλη μιας κοινότητας μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Internet. · Συσκευές κινητών με Internet πρόσβαση: πολλές συσκευές κινητών τηλεφώνων δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο Internet. Τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά στο Internet Τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Internet για: · Να βρουν πληροφορίες: το Internet αποτελεί μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για όλα σχεδόν τα θέματα που μπορεί να αναζητήσει κάποιος. Οι μηχανές αναζήτησης σας επιτρέπουν να πληκτρολογήσετε κάποιες λέξεις κλειδιά, ονόματα, ημερομηνίες κτλ και να λάβετε πάρα πολλά links σχετικά με το θέμα που σας ενδιαφέρει. Τα παιδιά συνήθως παροτρύνονται από το σχολείο να αναζητήσουν θέματα στο Internet και τις περισσότερες φορές απευθύνονται σε εκπαιδευτικές ή άλλες ιστοσελίδες για να βρουν πληροφορίες σχετικές με τις σχολικές τους εργασίες. · Να επικοινωνήσουν με άλλους: Υπηρεσίες όπως E-mail, Instant Messaging (IM) και chat rooms είναι πιθανόν οι πιο γνωστοί τρόποι για online επικοινωνία με φίλους μέσω του Internet. Επίσης είναι δυνατή η ανταλλαγή αρχείων, ταινιών ή μουσικής, η είσοδος σε ομάδες συζητήσεων και η διασκέδαση με τα αλληλεπιδραστικά online παιχνίδια. Η επικοινωνία μέσω του Internet αποτελεί έναν πολύ δημοφιλή τρόπο για τα παιδιά, που το αντιλαμβάνονται ως διασκέδαση και επέκταση των κοινωνικών τους δραστηριοτήτων. · Να παίξουν online παιχνίδια: Τα online αλληλεπιδραστικά παιχνίδια (και δεν αναφερόμαστε στον τζόγο) είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς λόγους που χρησιμοποιούν τα παιδιά το Internet. Μπορούν είτε να «κατεβάσουν» ένα παιχνίδι από μια ιστοσελίδα για να παίξουν είτε να επισκεφθούν μια ιστοσελίδα και να παίξουν με άλλους που είναι online – είτε φίλους είτε αγνώστους που είναι συνδεδεμένοι στο Internet την ίδια χρονική στιγμή. Για να γίνει αυτό, τα παιδιά χρειάζονται είτε μία Internet-enabled κονσόλα παιχνιδιών ή έναν υπολογιστή συνδεδεμένο στο Internet, όπου υπάρχει συνήθως μία μηνιαία χρέωση για την συνδρομή. · Να αγοράσουν online: Το Internet σας συνδέει με εκατομμύρια εταιρίες, οργανισμούς και άτομα που έχουν κάτι να πουλήσουν. Ορισμένες από αυτές είναι γνωστές εταιρίες που διαθέτουν ηλεκτρονικά καταστήματα, ενώ υπάρχουν επίσης και οι online δημοπρασίες για αγορές από άτομα από όλο τον κόσμο. Τα παιδιά μπορούν να αγοράσουν βιβλία, παιχνίδια, CDs, βίντεο κτλ., παρόλο που τις περισσότερες φορές είναι απαραίτητη η ύπαρξη πιστωτικής κάρτας για την χρέωση των αγορών. Σε ποιά ηλικία πρέπει να επιτρέψω στο παιδί μου να χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο; Το όριο ηλικίας στο οποίο τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο συνεχώς χαμηλώνει. Ουσιαστικά, ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας χρηστών του Διαδικτύου είναι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Πολλά παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο στο σχολείο σε ηλικία 6 ετών, οπότε πιθανόν να θέλουν να συνδεθούν στο Διαδίκτυο από το σπίτι σε αυτήν την ηλικία περίπου. Τα παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών, ωστόσο, γενικά δεν έχουν την απαιτούμενη κριτική σκέψη για να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο μόνα τους, γι΄ αυτό όταν παιδιά νεότερα των 10 ετών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, θα πρέπει να είστε συνεχώς μαζί τους. Να κάθεστε δίπλα τους κάθε φορά που συνδέονται στο Διαδίκτυο. Φροντίστε να επισκέπτονται αποκλειστικά διαδικτυακές τοποθεσίες που έχετε επιλέξει. Μάθετέ τα ποτέ να μην δίνουν προσωπικά δεδομένα στο Διαδίκτυο. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το τι μπορείτε να κάνετε, διαβάστε το άρθρο Οδηγός των γονέων για την ηλεκτρονική ασφάλεια: Ηλικίες και επίπεδα.
	Τι είδους οικιακούς κανόνες θα πρέπει να έχω για τη χρήση του Διαδικτύου; Διαπραγματευτείτε μια συμφωνία χρήσης του Διαδικτύου με τα παιδιά σας, η οποία να καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους σχετικά με τη χρήση του υπολογιστή στο σπίτι. Φροντίστε η συμφωνία να δηλώνει ξεκάθαρα: • Πού μπορούν τα παιδιά σας να συνδεθούν στο Διαδίκτυο και τι μπορούν να κάνουν εκεί. • Πόσο χρόνο μπορούν τα παιδιά σας να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο. • Πώς να προστατέψουν τα προσωπικά δεδομένα. • Τι να γνωρίζουν για την ασφάλειά τους σε περιβάλλοντα επικοινωνίας. • Πώς να συμπεριφέρονται ηθικά και υπεύθυνα όταν συνδέονται στο Διαδίκτυο. • Πώς να χρησιμοποιούν τα δωμάτια συνομιλιών, τις ομάδες ειδήσεων και τις υπηρεσίες άμεσων μηνυμάτων. Η γνώμη των παιδιών σας είναι σημαντική για την επιτυχία της συμφωνίας. Εκτυπώστε την και κολλήστε την πλάι στον οικιακό υπολογιστή, ώστε να υπενθυμίζετε τους κανόνες σε όλους. Να αναθεωρείτε τη συμφωνία τακτικά και να την ενημερώνετε, καθώς τα παιδιά σας μεγαλώνουν. Για να μάθετε περισσότερα για τους οικιακούς κανόνες σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου, διαβάστε το άρθρο Χρήση οικογενειακών συμβολαίων για την προστασία των παιδιών σας στο Διαδίκτυο.
	Μπορούν να παιδιά να εθιστούν στο Διαδίκτυο;
	Το Διαδίκτυο είναι ένα υπέροχο εργαλείο για νεαρά άτομα, ιδίως για αυτά που έχουν πρόβλημα επικοινωνίας με συνομήλικους. Τα παιδιά γνώστες των υπολογιστών ξεχωρίζουν στο Διαδίκτυο, καθώς η εμφάνιση και οι αθλητικές επιδόσεις δεν είναι σημαντικές και έτσι βελτιώνουν την αυτοεκτίμησή τους. Ωστόσο, η υπερβολική χρήση του υπολογιστή μπορεί να απομονώσει περισσότερο τα ντροπαλά παιδιά από τους συνομήλικους ή να τα αποσπάσει από άλλες δραστηριότητες όπως οι σχολικές εργασίες, η άθληση, ο ύπνος ή οι ευκαιρίες να αφιερώσουν χρόνο σε άλλους. Οι γονείς και οι δάσκαλοι συνήθως συνειδητοποιούν το πρόβλημα όταν ήδη έχει γίνει αρκετά σοβαρό. Αυτό συμβαίνει διότι οι διαδικτυακές ενέργειες αποκρύπτονται εύκολα και διότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο δεν είναι ακόμη κοινά αποδεκτός. Εφαρμόστε κανόνες σχετικά με τη χρήση του υπολογιστή στο σπίτι και προσπαθήστε να την ισοσκελίσετε με περισσότερη φυσική δραστηριότητα. Επίσης, φροντίστε ο υπολογιστής που συνδέεται στο Διαδίκτυο να βρίσκεται στους μεγάλους χώρους, όχι στο παιδικό δωμάτιο. Τέλος, παρατηρήστε τη δική σας χρήση του Διαδικτύου. Ξοδεύεται πολλές ώρες στο Διαδίκτυο; Εάν ναι, πιθανόν τα παιδιά σας να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας.
	Τι θα πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά μου σχετικά με τους ιούς υπολογιστών;
	Ο ιός είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα λογισμικού που προσβάλει τα αρχεία υπολογιστών ή τους σκληρούς δίσκους και, στη συνέχεια, δημιουργεί αντίγραφα του εαυτού του. Πολλές από τις ενέργειες των παιδιών όταν είναι συνδεδεμένα στο Διαδίκτυο εκθέτουν τους υπολογιστές σε ιούς. Τα συνημμένα αρχεία των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι ο κοινότερος τρόπος διάδοσης των ιών, αλλά οι ιοί μπορεί να μεταφορτωθούν με τη χρήση προγραμμάτων κοινής χρήσης αρχείων και άμεσων μηνυμάτων. Φροντίστε τα παιδιά σας να κατανοήσουν τους παρακάτω κανόνες: • Ποτέ μην ανοίγεις ένα αρχείο συνημμένο σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που δεν έχεις ζητήσει. • Ρύθμισε το πρόγραμμα άμεσων μηνυμάτων ώστε να μην λαμβάνεις αρχεία από άλλους χρήστες. • Όταν χρησιμοποιείς προγράμματα κοινής χρήσης αρχείων, ποτέ μην μεταφορτώνεις αρχεία με την κατάληξη ".exe." • Ρωτήστε κάποιον από τους γονείς προτού μεταφορτώσετε κάποιο πρόγραμμα από το Διαδίκτυο. Μπορείτε να προστατέψετε τον υπολογιστή σας εάν πάντα χρησιμοποιείτε ενημερωμένο λογισμικό τοίχους προστασίας και προστασίας από τους ιούς και εκτελείτε τακτικά αναζήτηση στον υπολογιστή σας για λογισμικό υποκλοπής ή άλλο ανεπιθύμητο λογισμικό και το διαγράφετε αμέσως.
	Ανησυχώ για τη χρήση του Διαδικτύου από το παιδί μου. Μπορώ να ελέγξω τις διαδικτυακές τοποθεσίες που επισκέπτονται;
	Ναι, υπάρχουν τρόποι για να ελέγξετε τι έχουν επισκεφθεί, αλλά έχετε υπ' όψιν ότι τα παιδιά που γνωρίζουν καλά τους υπολογιστές γνωρίζουν τον τρόπο να καλύψουν τα ίχνη τους στο Διαδίκτυο. Είναι αποτελεσματικότερο να θεσπίζετε σαφείς κανόνες σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου και να επικοινωνείτε ανοικτά με τα παιδιά σας. Όταν περιηγείστε στο Διαδίκτυο, το πρόγραμμα περιήγησης του Ιστού (όπως το Microsoft Internet Explorer ή το Netscape Navigator) συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τις τοποθεσίες που επισκέπτεστε και τις αποθηκεύει στον υπολογιστή. Τα προγράμματα περιήγησης τηρούν συνήθως ένα ιστορικό των τελευταίων τοποθεσιών που επισκεφθήκατε. Οι περισσότερες εκδόσεις του Internet Explorer διαθέτουν ένα κουμπί Ιστορικού στην επάνω γραμμή εργαλείων. Εάν δεν βλέπετε το κουμπί ή εάν είστε χρήστης του Netscape Navigator, απλώς πατήστε τα πλήκτρα Ctrl (control) και H ταυτόχρονα και θα εμφανιστεί η λίστα του ιστορικού. Κάντε διπλό κλικ σε οποιοδήποτε στοιχείο της λίστας ιστορικού και θα προβληθεί η διαδικτυακή τοποθεσία. Τα προγράμματα περιήγησης δημιουργούν επίσης προσωρινά αντίγραφα των ιστοσελίδων, γνωστά ως αρχεία προσωρινής αποθήκευσης και τα αποθηκεύουν στον υπολογιστή σας. Για να προβάλλετε τα προσωρινά αρχεία του Internet Explorer: 1. Στον Internet Explorer, κάντε κλικ στο μενού Εργαλεία και επιλέξτε Επιλογές Internet. 2. Στην καρτέλα Γενικά, στην περιοχή Προσωρινά αρχεία Internet, κάντε κλικ στο κουμπί Ρυθμίσεις. 3. Στην περιοχή Φάκελος προσωρινών αρχείων Internet, κάντε κλικ στο κουμπί Προβολή αρχείων. Θα πρέπει να δείτε έναν κατάλογο με τις ιστοσελίδες που εσείς ή το παιδί σας επισκέφθηκε πρόσφατα, καθώς επίσης και εικόνες που είδατε ή αρχεία cookie που αποθηκεύτηκαν στον υπολογιστή σας. Υπάρχουν επίσης πολλά είδη προγραμμάτων λογισμικού που σας επιτρέπουν να παρακολουθήσετε τις διάφορες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο. Μπορείτε επίσης να συμβουλευθείτε ένα καλό κατάστημα υπολογιστών για τα προϊόντα που συνιστούν.
	Τι θα πρέπει να κάνω εάν παρενοχλούν το παιδί μου στο Διαδίκτυο;
	Αυτού του είδους η παρενόχληση αναφέρεται συνήθως ως cyberbullying (διαδικτυακή παρενόχληση) ή griefing (εκνευρισμός) και είναι γνωστή στους κύκλους των εφήβων. Εάν συμβεί παρενόχληση, μπορείτε να αποκλείσετε το πρόσωπο που στέλνει τα μηνύματα με τις επιλογές αποκλεισμού που διαθέτουν πολλά προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άμεσων μηνυμάτων. Αποθηκεύστε τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που περιέχουν παρενοχλήσεις και προωθήστε τα στο παροχέα υπηρεσιών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι περισσότεροι παροχείς διαθέτουν κατάλληλες πολιτικές χρήσης που απαγορεύουν την παρενόχληση. Τα παιδιά παρενοχλούνται επίσης όταν παίζουν διαδικτυακά βιντεοπαιχνίδια.
	Το έφηβο παιδί μου θέλει να ψωνίσει μέσω Διαδικτύου. Πώς μπορώ να βεβαιωθώ ότι η διαδικτυακή τοποθεσία είναι ασφαλής;
	Προτού επιτρέψετε στον έφηβο να χρησιμοποιήσει την πιστωτική σας κάρτα στο Διαδίκτυο, θα πρέπει να του δώσετε σαφείς οδηγίες σχετικά με την αγορά στο Διαδίκτυο και τι να αναζητεί, για να επιβεβαιώσει ότι η συναλλαγή θα είναι ασφαλής. Μάθετέ στο παιδί τι να αναζητεί σε μια διαδικτυακή τοποθεσία που να υποδεικνύει ότι μπορεί άφοβα να δώσει τα στοιχεία της πιστωτικής κάρτας. Προτού ψωνίσει σε μια τοποθεσία του Ιστού, θα πρέπει να αναζητήσει: • Σφραγίδα διασφάλισης ποιότητας του Better Business Bureau (ή κάποιου άλλου οργανισμού) που παραπέμπει στην ανάλογη διαδικτυακή τοποθεσία. • Το εικονίδιο ενός κλειδωμένου λουκέτου, που υποδεικνύει ότι μόνο εσείς και η διαδικτυακή τοποθεσία μπορούν να δουν την οικονομική συναλλαγή. • Τη λέξη "https" (το "s" σημαίνει ασφάλεια) να περιέχεται στη διεύθυνση της διαδικτυακής τοποθεσίας που φαίνεται στο πλαίσιο διεύθυνσης του προγράμματος περιήγησης. Τα στοιχεία που αναφέρονται παραπάνω μπορεί να πλαστογραφηθούν, έτσι θα πρέπει να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να σας συμβουλεύονται προτού εκτελέσουν κάποια ηλεκτρονική συναλλαγή, ώστε να κρίνετε εσείς εάν η διαδικτυακή τοποθεσία είναι ασφαλής ή όχι.
	Τι πρέπει να προσέξω στην πολιτική απορρήτου των παιδιών;
	Η πολιτική απορρήτου μιας διαδικτυακής τοποθεσίας περιγράφει τον τρόπο που η τοποθεσία χρησιμοποιεί, κοινοποιεί και αποθηκεύει τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγει. Οι γονείς θα πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσουν την πολιτική απορρήτου μιας διαδικτυακής τοποθεσίας και να δείξουν στα παιδιά τους τι να αναζητούν σε μια πολιτική απορρήτου προτού δώσουν προσωπικά δεδομένα. Ορισμένες φορές οι πολιτικές αυτές είναι μακροσκελής, περίπλοκες και ασαφείς. Εάν η διαδικτυακή τοποθεσία δεν διαθέτει πολιτική ή δήλωση απορρήτου, να αγοράζετε ή να δίνετε προσωπικά δεδομένα σε αυτήν την τοποθεσία με προσοχή. Όταν διαβάζετε μια πολιτική απορρήτου, θα πρέπει να γνωρίζετε: • Τι πληροφορίες συλλέγει και καταγράφει η τοποθεσία. • Με ποιον τρόπο χρησιμοποιεί η τοποθεσία τις πληροφορίες που συλλέγει (ειδικά εάν πωληθεί σε τρίτους). • Εάν έχετε τη δυνατότητα να αλλάξετε ή να διαγράψετε δεδομένα που συλλέχθηκαν από το παιδί σας. • Τι μέτρα έχουν ληφθεί ώστε να προστατεύεται το παιδί σας σε δωμάτια συνομιλίας, ομάδες μηνυμάτων και δραστηριότητες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της τοποθεσίας. • Εάν η τοποθεσία προσπαθεί να λάβει επαληθεύσιμη γονική συναίνεση προτού λάβει προσωπικά δεδομένα από το παιδί.